Wanneer heb ik auteursrecht?
Het auteursrecht dient ter bescherming van creatieve prestaties zodat de maker hieruit economisch voordeel kan behalen. Zonder het bestaan van auteursrecht zou er weinig stimulans zijn om nieuwe werken te maken, aangezien een ander deze zonder problemen zou kunnen kopiëren en de vruchten ervan kan plukken. De maker van het werk is degene die de auteursrechten krijgt. Dat gebeurt automatisch, dus het is niet nodig om het auteursrecht ergens te registreren of een (c) te vermelden bij het werk.
De wet gaat uit van een vermoeden van makerschap. Als maker wordt in principe beschouwd degene die als maker op of in het werk staat vermeld, dit wordt echter ruim genomen. Tevens kan er sprake zijn van co-auteurschap indien het werk door meerdere personen is gemaakt en hun bijdragen niet los van elkaar kunnen worden beoordeeld. Beide auteurs hebben dan gezamenlijk het auteursrecht. Daarnaast kan het makerschap toekomen aan de werkgever of rechtspersoon in wiens opdracht een werk is vervaardigd. Klik hier voor meer informatie over werkgeversauteursrecht.
Het is relevant om te weten aan wie het makerschap toekomt. Alleen deze rechthebbende kan u toestemming verlenen voor verdere openbaarmaking of verveelvoudiging van het auteursrechtelijk beschermde werk.
Waarop heb ik auteursrecht?
Volgens de Auteurswet worden “werken van letterkunde, wetenschap of kunst” onder bepaalde voorwaarden door het auteursrecht beschermd. De termen letterkunde, wetenschap en kunst moeten niet te nauw worden opgevat, bijna alles kan daar onder vallen. Zo kan ook een recept onder omstandigheden een auteursrechtelijk werk zijn. Maar ook bijvoorbeeld een computerprogramma. Wel moet een voortbrengsel zintuiglijk waarneembaar te zijn, zoals een boek, een speech of een voorstelling. Het is dus niet noodzakelijk dat het werk is gematerialiseerd (het gaat om de geestelijke schepping, niet het lichamelijk object). Wel dient het werk qua inhoud een bepaalde vorm te hebben. Een idee wordt dus niet beschermd.
Uit de rechtspraak blijkt dat een werk pas beschermd is als het een eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijke stempel van de maker draagt. Een vuistregel die kan worden gebruikt bij het vaststellen daarvan is of het uitgesloten kan worden dat twee personen onafhankelijk van elkaar precies hetzelfde werk zouden kunnen maken. Zo ja, dan komt het werk voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking.
Toch zijn er ook gevallen waarin de auteurswet bescherming biedt aan werken waar geen enkele creativiteit bij komt kijken. Het gaat dan om de zogenaamde geschriftenbescherming.
Waarop niet?
Op ideeën, stijlen, de toegepaste methode, systemen, maar ook op sportprestaties rust geen auteursrecht. Men mag dus componeren in de stijl van Bach, schilderen in de stijl van Lichtenstein, schrijven in de stijl van Mulisch en ontwerpen in de stijl van Des Bouvrie. Wanneer u toch over uw idee gaat praten, bijvoorbeeld om het te overleggen met mogelijke investeerders, doet u er verstandig aan hen eerst een geheimhoudingsverklaring te laten tekenen. Klik hier voor meer informatie over de bescherming van ideeën.
Het kan echter zo zijn dat prestaties die niet onder het auteursrecht vallen, wel worden beschermd onder het naburig recht. Voorbeelden zijn prestaties van uitvoerende musici, toneelspelers en acteurs. Ook worden producenten van geluidopnamen door het naburig recht beschermd. Klik hier voor meer informatie over naburige rechten.